80. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim

Tagi

Dziś przypada 80. rocznica wybuchu powstania w getcie warszawskim. Regularne walki na terenie getta toczyły się zaledwie kilka dni. Powstańcom szybko zabrakło amunicji, a pożary wzniecane przez Niemców sprawiły, że wielu z walczących musiało szukać schronienia w bunkrach i piwnicach. jednak ciągle nie zamierzali się poddać; organizowano zbrojne wypady, a także zasadzki na niemieckich żołnierzy. Walki trwały cztery tygodnie. Ostatnim akordem bohaterskiego zrywu było wysadzenie przez Niemców Wielkiej Synagogi, stojącej przy ulicy Tłomackie 7.

Adina Blady-Szwajgier – I więcej nic nie pamiętam
Jako lekarka i jako człowiek autorka przeżyła zagładę getta warszawskiego, przeżyła zagładę jego dzieci. Żyła wspólnym życiem ze swoimi małymi pacjentami i była świadkiem ich śmierci. Inaczej niż wielu innych towarzyszyła umieraniu każdego dziecka osobno i umierała po wielokroć, z każdym z nich. Także wtedy, gdy poddała się wewnętrznemu nakazowi wybrania dla swoich podopiecznych »lepszej« śmierci – we śnie, zamiast okrutnej – w komorze gazowej. Jest to relacja uczestnika i świadka tragicznych i nieludzkich wydarzeń, napisana z najbardziej ludzkim stosunkiem do śmierci.

Eva Weaver – Lalki z getta
Mika to żydowski chłopiec, który na początku wojny odziedziczył po dziadku płaszcz i kolekcję pacynek ukrytych w jego przepastnych kieszeniach. Dzięki lalkom
i swoim zdolnościom pomaga towarzyszom niedoli oderwać się od wojennej rzeczywistości i choć na chwilę zapomnieć o jej potwornościach.Pewnego dnia Mika zwraca uwagę nazisty i od tej pory będzie musiał zapewniać rozrywkę oprawcom i każdego dnia walczyć o honor i przetrwanie. Jedna z pacynek Miki trafia do Maxa, niemieckiego żołnierza, którego przeżycia w Polsce i w syberyjskim gułagu ukazują wojnę z innej perspektywy.
Perec Opoczyński – Reportaż z warszawskiego getta
W dziennikach pisanych w gettach i obozach powtarza sie ten sam motyw: bezradności języka wobec niewyrażalnego zła i cierpienia. Każde znane słowo jest zbyt ograniczone, nieadekwatne. Na tym tle reportaże Pereca Opoczyńskiego są dokumentem niezwykłym i wybitnym. Jego zmysł obserwacji, przenikliwość i przejrzystość opisu pozwalają – poprzez przedstawione w reportażach sceny i historie – wejrzeć w dramatyczną codzienność getta warszawskiego.

Władysław Szpillman – Pianista
Wspomnienia pianisty Władysława Szpilmana to jedno
z najważniejszych świadectw czasu wojny. Jego tragedia rozpoczyna się wraz z niemiecką okupacją Warszawy.
Od zamknięcia w getcie, przez ucieczkę
z Umschlagplatzu, z którego razem z całą rodziną miał zostać wywieziony do obozu zagłady, po ukrywanie się
w ruinach zniszczonej stolicy.

Henryk Makower – Pamiętnik z getta warszawskiego
[…] Pamiętnik ten obrazuje część historii Polski pod okupacją niemiecką i jest równocześnie oskarżeniem przemyślanego i konsekwentnego ludobójstwa, popełnionego przez najstraszniejszą w dziejach maszynę hitlerowskiego faszyzmu.

Marek Edelman – I była miłość w getcie
Życie tam, w getcie, w pojedynkę było niemożliwe. Bez tego nie można było przeżyć i zostać człowiekiem. Zawsze trzeba było mieć kogoś do pary w tym sensie, że trzeba było mieć przy sobie drugiego człowieka, który myśli tak samo, który jest w ciebie tak samo wciągnięty, jak ty w niego. Dla którego zrobisz wszystko, a on dla ciebie. I to jest miłość” – pisał Marek Edelman, jeden z dowódców powstania w getcie warszawskim. W rozmowie z Paulą Sawicką przywołuje najintymniejsze chwile z życia swoich przyjaciół, znajomych, niekiedy zupełnie obcych ludzi. Wypływa z nich uniwersalne przesłanie: to uczucie pokonuje wszystko, pozwala na szczęście, wyzwala od strachu, także przed śmiercią.

Mary Berg – Dziennik getta warszawskiego
Od oblężenia Warszawy do ostatecznego, brutalnego stłumienia powstania w getcie – autorka dokumentuje ciężką dolę uchodźców, życie nuworyszów, przymusowy werbunek do pracy, deportacje i heroizm bojowników ruchu oporu, którzy powstali przeciwko niemieckiemu uciskowi. Mary, uratowana wraz z rodziną dzięki alianckiej akcji wymiany więźniów, przemyciła z Warszawy pamiętnik rozpoczęty cztery lata wcześniej. Tym samym ujawniła jeden z najbardziej niewiarygodnych dokumentów z okresu II wojny światowej – jedyną w swoim rodzaju, osobistą opowieść o zetknięciu się kochającej życie dziewczyny z niesłychanym ludzkim cierpieniem, niezwykłą relację o jednym z najmroczniejszych rozdziałów historii.